زنجیره تأمین بر بستر بلاکچین

زنجیره تأمین شبکه ای از افراد و مشاغل است که در تولید و توزیع یک محصول و یا سرویسی خاص دخیل می باشند. بنابراین زنجیره تأمین تشکیل شده است از تهیه کنندگان اولیه، توزیع کنندگان و در نهایت مصرف کنندگان.

در حال حاضر سیستم های مدیریت زنجیره تأمین به دلیل عدم شفافیت، به منظور ادغام تمام اجزای تشکیل دهنده زنجیره دچار مشکل شده اند چرا که در حالت ایده آل، محصولات، مواد اولیه، هزینه های پرداختی و دریافتی، همگی باید در یک زنجیره تأمین به طور هماهنگ در حرکت باشند. اما متأسفانه مدیریت چنین روندی در حالت عادی بسیار دشوار می باشد. در نتیجه ی این عدم کارایی، صنعت زنجیره تأمین در اکثر نقاط جهان به صنعتی با سود منفی تبدیل شده است.

حال با ظهور تکنولوژی بلاکچین و پیشرفت روز افزون آن، بسیاری از نقاط ضعف صنعت زنجیره تأمین، از جمله ضبط اطلاعات، انتقال و اشتراک گذاری محصولات تحت تأثیر قرار گرفته و رو به بهبودی نهاده است.

مزایای استفاده از بلاکچین در صنعت زنجیره تأمین

همان طور که در مقالات پیش ذکر شد، از آنجایی که تکنولوژی بلاکچین به عنوان یک سیستم توزیع شده طراحی شده است و در نتیجه در برابر تغییرات مقاوم می باشد، ادغام آن با شبکه های زنجیره تأمین بسیار کارآمد به نظر می رسد. بلاکچین از زنجیره ای از بلوک ها تشکیل شده است که از طریق تکنیک های رمزنگاری پایدار می شوند. از این رو تغییر داده ها در بلوک های بلاکچین، مگر با توافق کل گره های شبکه، امکان پذیر نمی باشد. بنابراین سیستم های بلاکچین به دلیل داشتن یک معماری ایمن و مطمئن، انتقال داده ها را در زنجیره تأمین بهبود می بخشند.

سوابق شفاف و تغییرناپذیر

فرض کنید که چندین کمپانی مختلف در یک زنجیره تأمین با یکدیگر در حال همکاری بوده و به منظور تسهیل این همکاری از یک شبکه بلاکچینی، به منظور ثبت و ضبط داده ها استفاده می کنند. در این حالت تمام اعضای زنجیره به صورت کاملاً شفاف می توانند روند انتقال و انجام کارها را مشاهده کرده و در صورتی که خطایی رخ دهد، شخص مسئول خطا بدون هیچ گونه شک و شبهه ای پاسخگو باشد.

کاهش هزینه ها

در اثر ناکارآمد بودن روند بسیاری از زنجیره های تأمین، به خصوص زنجیره های تأمین مواد غذایی، مقدار زیادی از محصولات، فاسد شده و از بین می روند. حال، استفاده از بلاکچین در این صنعت به تولیدکنندگان کمک می کند تا با ردیابی مراحل و مواد فاسد شده، اقدامات صرفه جویی را به سرعت اعمال کنند. تکنولوژی بلاکچین همچنین می تواند با از بین بردن بانک ها و اشخاص ثالث در روند جا به جایی پول، مخارج را به مقدار زیادی کاهش دهد.

ایجاد قابلیت تعامل

یکی از مشکلات بزرگ در صنعت زنجیره تأمین سنتی، عدم به اشتراک گذاری شفاف داده ها، بین کمپانی های درگیر می باشد. حال با ورود تکنولوژی بلاکچین به این صنعت، هر کدام از طرفین معامله می توانند داده های وارد شده توسط دیگران را تأیید و اعتبارسنجی کنند. به عبارت دیگر تمام اطلاعات وارد شده در بلاکچین توسط تمام کمپانی های دخیل قابل مشاهده بوده و بدین ترتیب ارتباطات بین شرکت ها تسهیل می شود.

جایگزین شدن بلاکچین با EDI

بسیاری از کمپانی ها برای ارسال اطلاعات تجاری خود به یکدیگر، از سیستم تبادل داده های الکترونیکی (EDI) استفاده می­کنند. حال نکته اینجاست که این داده های الکترونیکی در بازه های زمانی مشخصی بین طرفین معامله توزیع می شود. به عنوان مثال اگر محموله ای خاص در یک زنجیره تأمین از بین برود و یا قیمت آن به دلایل مختلفی تغییر پیدا کند، EDI آن پس از اتمام آن مرحله، برای کمپانی ها صادر می گردد. در مقابل طی روند زنجیره تأمین در بلاکچین، اطلاعات به سرعت به روزرسانی شده و در نهادهای درگیر معامله، توزیع و پخش می شود.

توافق های دیجیتال و اشتراک گذاری اسناد

اسناد و قراردادهای اعمال شده در یک زنجیره تأمین می تواند به صورت داده های اطلاعات، در بلوک های بلاکچین ذخیره شده و کلیه شرکت کنندگان در این روند می توانند به نسخه اصلی قراردادها و اسناد دسترسی کامل و همیشگی داشته باشند. در این مورد، بلاکچین تغییرناپذیری اسناد را تضمین کرده و توافق نامه عقد شده تنها زمانی قابل تغییر است که تمام شرکت کنندگان با آن موافقت کنند. بدین ترتیب کارگزاران مذکور می توانند به جای صرف هزینه و زمان در دفتر وکلای خود به تولید محصولات کارآمد پرداخته و کسب و کار خود را به خوبی ارتقاء دهند.

چالش های پذیرش بلاکچین در زنجیره تأمین

استقرار سیستم های جدید

بسیاری از سیستم های سنتی که به منظور زنجیره تأمین محصولات توسعه یافته اند قادر به سازگاری با محیط مبتنی بر تکنولوژی غیرمتمرکز بلاکچین نبوده و در نتیجه تغییر زیرساخت ها ممکن است بسیاری از عملیات این کمپانی ها را به صورت موقت مختل کند.

توافق تمام شرکا

تمام کمپانی های شرکت کننده در یک زنجیره تأمین باید به منظور ادغام این صنعت با تکنولوژی بلاکچین توافق کنند که این امر ممکن است تا حدودی سرعت روند نوین سازی زنجیره تأمین را کاهش دهد. به علاوه بسیاری از کمپانی ها ممکن است به دلیل منافع شخصی از شفافیت این روند استقبال نکنند.