استفاده سرمایه گذاران از روانشناسی بازار

با فرض اینکه نظریه روانشناسی بازار در تمام موارد قابل اعتماد است، درک آن به سرمایه گذاران کمک می کند تا در مواقع مطلوب، به بازار ورود و یا از آن خارج شوند.

نظریه روانشناسی بازار به طور کلی یک تئوری ضد تولید است. بدین معنی که بر اساس این نظریه، بهترین فرصت‌ های مالی در زمانی رخ می دهد که بازار در نقطه نزول است و افراد احساس ناامیدی می کنند. در مقابل بیشترین ریسک برای ورود به یک بازار در زمانی است که اکثر شرکت کنندگان آن بازار احساس سرخوشی و اعتماد به نفس می کنند. بنابراین بسیاری از سرمایه گذاران با علم بر نظریه روانشناسی بازار سعی می کنند تا به منظور ورود و خروج به بازار مراحل چرخه بازار را به خوبی بررسی کنند. در حالت ایده آل، سرمایه گذاران با بررسی چرخه، در هنگام احساس ترس افراد، وارد بازار شده و در هنگام احساس طمع آن ها، از بازار خارج می شوند. هر چند که در عمل شناختن این نقاط کار آسانی به نظر نمی رسد.

روانشناسی بازار و تجزیه و تحلیل فنی

با نگاهی به چرخه های قبلی بازار می توان به راحتی تشخیص داد که روانشناسی بازار چه تغییراتی را در پلت فرم مورد نظر ما ایجاد کرده است. تجزیه و تحلیل داده های قبلی می توانند به وضوح سود آور بودن اقدامات ما را تعیین کنند. هر چند که درک این موضوع که بازار مورد نظر ما در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد کار دشواری بوده و پیش بینی آینده، حتی دشوارتر از آن. با این حال بسیاری از سرمایه گذاران با استفاده از تحلیل تکنیکال TA سعی در پیش بینی بازار کرده و گاهاً هم موفق می شوند. به طور خلاصه شاخص های TA را می توان به عنوان ابزاری برای سنجش وضعیت روانی بازار به کار گرفت، به عنوان مثال شاخص قدرت نسبی RSI  می تواند نشان دهنده این باشد که یک دارایی به دلیل احساسات مثبت کاذب، بیش از حد خریداری شده است و در نتیجه، می توان گفت که بازار در حالت ریسک قرار دارد. .مثال دیگری از تحلیل های تکنیکال، MACD می باشد که برای مشخص کردن مراحل مختلف چرخه روانی بازار مورد استفاده قرار می گیرد. بدین صورت که رابط بین خطوط این شاخص نشان دهنده تغییر حرکت بازار می باشد.

روانشناسی بازار و بیت کوین

بازار صعودی رمز ارز بیت کوین در سال ۲۰۱۷ یکی از مثال های بارز تأثیر روانشناسی بازار بر قیمت ها می باشد. از ژانویه تا دسامبر سال ۲۰۱۷، قیمت رمز ارز بیت کوین از ۹۰۰ دلار به بالاترین حد خود، یعنی ۲۰۰۰۰ دلار رسید. زمانی که این قیمت در حال افزایش بود، احساسات بازار روز به روز مثبت تر شد و هزاران سرمایه گذار جدید وارد این شبکه شده و شروع به همکاری کردند. پس از آن با ظهور احساساتی همچون فومو (FOMO) و یا ترس از عقب ماندن، طمع و زیاده روی، قیمت ها کمی پس از رشد دوباره خود، شروع به نزول کردند. واژگونی قیمت ها در اواخر سال ۲۰۱۷ و در اوایل ۲۰۱۸ آغاز شد و خسارات بسیاری را به سرمایه گذارانی که گرفتار FOMO شده بودند وارد نمود. اما بسیاری از آن ها نیز به دلیل امید به بازگشت قیمت خریدشان بر روی نگه داری بیت کوین اصرار ورزیدند. چند ماه بعد از این اتفاقات، احساس امید جای خود را به سرخوردگی داد و باعث شد بسیاری از افراد، رمز ارز خود را در پایین ترین قیمت‌ها به فروش برسانند و با وجود اینکه تکنولوژی بیت کوین هیچ تغییری نکرده بود و حتی در حال پیشرفت نیز بود، بسیاری از این فناوری ناامید شده بودند.

تعصب در روانشناسی بازار نوعی الگوی رفتاری رایج است که باعث می شود سرمایه گذاران نسبت به خرید و فروش  دارایی ها در یک بازار، غیر منطقی عمل کنند. لازم به ذکر است که این تعصبات باعث می شوند تا هم افراد دیگر و هم کل بازار تحت تأثیر قرار گیرند. برای بهتر متوجه شدن این الگوی رفتاری به مثال های زیر توجه نمایید:

• تعصب در تأیید شدن:

در این گونه تعصبات، افراد بیشتر از اینکه بر روی واقعیت ها تمرکز کنند سعی می کنند تا مثبت اندیشی کاذب خود را به تأیید دیگران برسانند. به عنوان مثال بسیاری از سرمایه گذاران در بازار صعودی بیت کوین با نادیده گرفتن اخبار منفی، تنها بر روی افزایش قیمت بیت کوین تمرکز می کردند. در نتیجه، این افراد به دلیل نادیده گرفتن نشانه های تغییر بازار، به خود و اطرافیان خسارت های زیادی رساندند.

• ترس از دست دادن:

به طور معمول انسان ها بیشتر از اینکه از به دست آوردن لذت ببرند، از از دست دادن می ترسند، به عبارت دیگر میزان ترس از دست دادن از میزان شادی به دست آوردن در انسان ها بیشتر است. این تعصب باعث می شود تا بسیاری از سرمایه گذاران فرصت های خرید را از دست داده و یا در دوره کاپیتالاسیون بازار، دارایی های خود را به فروش برسانند.

• تعصب بر دارایی:

این تعصب در واقع تمایل افراد به ارزش دادن به دارایی هایی است که در دست دارند. به عنوان مثال سرمایه گذاری که دارای رمز ارزهای بی کفایت است. احتمالاً معتقد است که این دارایی ها دارای ارزش خوبی می باشند، در صورتی که سایرین این فکر را نمی کنند.

سخن آخر:

بیشتر معامله گران و تجار به اهمیت روانشناسی بازار بر چرخه دارایی ها اعتقاد دارند و اگر چه که چرخه های روانی بازار به خوبی شناخته شده است، اما مقابله و رویارویی با آن کار آسانی نمی باشد. از چرخه های روانی معروف می توان به Tulip mania در هلند و در سال ۱۶۰۰ و حباب dotcom  در دهه ۹۰ اشاره نمود. بسیاری از معامله گران ماهر در این میان سعی دارند تا نگرش و احساسات خود را از گردش بازار جدا کرده و نه تنها بر احساسات خودشان بلکه بر احساسات غالب بر بازار نیز غلبه کنند.