چندشاخگی رمزارزها (Fork) چیست؟

همانطور که می دانید هر نرم افزار و یا پلتفرم، به منظور حل مشکلات احتمالی و همچنین بهبود در عملکرد، نیاز به بروزرسانی دارد. حال در دنیای رمزنگاری، این بروزرسانی ها، چندشاخگی و یا Fork نام دارند.

از آنجایی که تکنولوژی رمزارزها به صورت یک شبکه غیرمتمرکز عمل می کند، همه شرکت کنندگان در شبکه (گره ها) می بایستی از قواعدی خاص پیروی کرده تا سیستم به درستی پیش برود. این مجموعه قوانین با نام پروتکل شناخته می شوند. قوانین متداول در یک پروتکل، شامل اندازه یک بلوک در بلاکچین، پاداش استخراج کنندگان بلوک ها و موارد دیگر می باشد.

حال در دنیای رمزارزها دو نوع چندشاخگی یا Fork وجود دارد.

چندشاخگی نرم (Soft Fork) و چندشاخگی سخت (Hard Fork).

چندشاخگی نرم (Soft Fork):

چندشاخگی نرم یا Soft Fork ها در واقع تغییراتی در پروتکل رمزارزها هستند که به اصطلاح «سازگار با گذشته» و یا backward-compatible می باشند. به این معنی که گره های قبلی با وجود اعمال Soft Fork در شبکه، هنوز هم قادر به پردازش معاملات و افزودن بلوک های جدید به بلاکچین می باشند. هرچند که این روند تا زمانی رخ می دهد که قوانین جدید پروتکل زیر سؤال نروند.

به عنوان مثال فرض کنید که یک Soft Fork جدید، شبکه ای که پیش از این بلوک هایی با حجم ۳ مگابایت را تولید می کرد را وادار به تولید بلوک هایی با حجم ۲ مگابایت می کند. حال در این حالت گره های قدیمی (که هنوز بروزرسانی نشده اند) هنوز قادر به تولید بلوک هایی با حجم ۲ مگابایت می باشند. اما اگر این گره ها بلوک هایی با حجم بیش از ۲ MB تولید کنند، این بلوک ها لغو شده و به بلاکچین افزوده نمی شوند، چرا که این عمل قوانین پروتکل جدید ناشی از Soft Fork را نادیده گرفته است.

لازم به ذکر است که در این نوع از چندشاخگی، گره های قبلی با گذر زمان به روزرسانی شده و خود را با قوانین پروتکل تطبیق می دهند چرا که با وجود توانایی آنها در تولید بلوک ها، محدودیت های وارد شده در شبکه، کارایی آنها را کاهش می دهد.

چندشاخگی سخت (Hard Fork):

چندشاخگی سخت و یا همان Hard Fork تغییراتی در پروتکل ها هستند که به اصطلاح «ناسازگار با گذشته» می باشند.

بدین معنی که گره هایی که طی یک Hard Fork به روزرسانی نمی شوند، دیگر قادر به پردازش معاملات و افزودن بلوک جدید به بلاکچین نمی باشند. Hard Fork ها همچنین می توانند به منظور تغییر، بهبود پروتکل موجود و حتی تولید یک پروتکل و بلاکچین جدید و مستقل به کار روند.

به عنوان مثال تصور کنید که یک چندشاخگی سخت باعث افزایش اندازه بلوک ها از ۲ مگابایت به ۴ مگابایت شود. در این حالت اگر گره های به روزرسانی شده اقدام به ایجاد یک بلوک ۴ مگابایتی کنند، گره های قدیمی تر که به روزرسانی نشده اند بلوک مذکور را معتبر نشناخته و آن را رد می کنند.

حال بسته به شرایط خاص Hard Fork ها به دو دسته ی برنامه ریزی شده(Planned) و بحث برانگیز(Controversial)، تقسیم می شوند.

طی یک Hard Fork برنامه ریزی شده (Planned)، شرکت کنندگان می توانند به صورت داوطلبانه، نرم افزار خود را ارتقا داده و قوانین جدید را جایگزین نمایند. در این میان شرکت کنندگانی که نرم افزار خود را ارتقا نمی دهند و به استخراج بلوک ها در زنجیره قدیمی می پردازند بازندگان میدان محسوب می شوند، چرا که تعداد بسیار کمی از کاربران از زنجیره قدیمی استفاده می کنند.

در مقابل اگر Hard Fork ایجاد شده در شبکه از نوع بحث برانگیز (Controversial) باشد، بدین معنی که در مورد چندشاخگی، اختلاف نظر وجود داشته باشد، پروتکل به دو بلاکچین متفاوت و در نتیجه دو رمزارز متفاوت تقسیم می شود. در این حالت هر دو بلاکچین جامعه مخصوص به خود را داشته و فعالیت توسعه دهندگان در راستای پیشرفت شاخه ی انتخابی خود می باشد. درست مثل Bitcoin Core و Bitcoin Cash که به ترتیب تولید کننده رمزارزهای BTC و BSH می باشند.